Arap Mahallesinin Hali - Nizar Kabbani: Horoz Kasidesi

Nizar Kabbani (1923 - 1998)

Nizar Kabbani 1923 yılında Şam’da köklü bir ailede dünyaya gelen Nizar Kabbani, modern Arap edebiyatının en önemli şairlerinden biridir. Şam Üniversitesi’nde hukuk eğitimi almış ve eğitiminin ardından Suriye Dışişleri Bakanlığı’nda diplomat olarak görev yapmaya başlamıştır. Birçok Avrupa ve Asya başkentinde ülkesini temsil eden Kabbani, yönetimle yaşadığı anlaşmazlıklar nedeniyle diplomatik görevinden istifa etmiştir.Adonis ile birlikte çağdaş Arap şiirinin en büyük temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Kabbani, şiirlerinde doğal, sade ve yalın bir dil kullanmıştır. Geleneksel kurallardan ve tabulardan uzak durarak, daha çok duygulara ve günlük yaşama odaklanan şiirler yazmıştır. Eleştirilere kulak asmaması, onun bağımsız ve özgün tarzını korumasında etkili olmuştur.

Kabbani’nin eserlerinin birçoğu, cesur ve yenilikçi içeriği nedeniyle bazı Arap ülkelerinde yasaklanmıştır. Özellikle 1967 Arap-İsrail Altı Gün Savaşı’nın ardından yazdığı şiirler, Arap şiirinde çığır açıcı bir rol oynamıştır. Bu dönemde yazdığı “Gerileme Kitabına Dipnotlar” adlı şiiri, Beyrut’ta yayımlanan Al-Adab dergisinin Ağustos 1967 sayısında yer almış, ancak hemen ardından tüm Arap dünyasında yasaklanmıştır. Bu şiir, Arap edebiyatında bir ilki temsil ederek samizdat (gizli yayım) yöntemiyle elden ele dolaşmış ve büyük bir etki yaratmıştır.Bu şiirin yayımlanması, aynı zamanda Al-Adab Al-Huzarani (Haziran Edebiyatı) akımının doğuşuna öncülük etmiştir. 

Kabbani, 1950’li yıllarda şiirde sadeleşme hareketinin öncülerinden olmuş, 1967 Altı Gün Savaşı’nın ardından ise politik şiirin yükselişinde yol gösterici bir figür haline gelmiştir. Haziran Hareketi’nin kurucusu ve önde gelen şairi olarak, Arap şiirine yeni bir soluk getirmiştir.

Kabbani, henüz 19 yaşındayken, 1942 yılında ilk kitabı Esmerim Bana Anlattı’yı yayımlamış ve bu eserle geniş bir ün kazanmıştır. Şiirleri, lise öğrencileri, ev hanımları, akademisyenler ve politikacılar gibi toplumun her kesiminden okur tarafından sevilmiş, geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır. Eserleri, hem duygusal derinliği hem de toplumsal meselelere duyarlılığıyla dikkat çekmiştir.Nizar Kabbani, 15 Mayıs 1998 tarihinde Londra, İngiltere’de vefat etmiş ve naaşı Suriye’ye getirilerek Şam’da defnedilmiştir. Ölümünden sonra bile eserleri, Arap edebiyatında ve dünya şiirinde derin bir iz bırakmaya devam etmiştir.

Horoz Kasidesi

1.

mahallemizde

sadist, kan döken bir horoz var

her sabah

mahallenin tavuklarının tüylerini yolar

gagalar, kovalar, tepelerine biner

ve sonra da bırakıp gider

civcivlerinin isimlerini dahi hatırlamaz

2.

gün doğarken bağıran bir horoz var

mahallemizde

zorba samson gibi

salar kızıl sakalını

gece gündüz hükmeder

nutuk çeker bize

marş okur

zina eder

tekdir o, ebedidir

iktidar sahibi, zorbadır.

3.

mahallemizde

saldırgan, faşist, nazi fikirli

bir horoz var

tankla çaldı idareyi

tutukladı hürriyeti ve hür insanları

bir vatanı feshetti

bir halkı feshetti

bir dili feshetti

geçmişi feshetti

çocukların doğumunu

ve isimlerini çiçeklerin

feshetti

4.

mahallemizde

milli bayramda general elbisesi giyen

bir nesli yiyen

bir nesli içen

bir nesli sarhoş eden

cesetlerden oluşan gemiye binen

ve hayali bir orduyu hezimete uğratan

bir horoz var

5.

mahallemizde

bir horoz var arap asıllı

fethetti binlerce karısıyla

dünyayı

6.

mahallemizde

cahil bir horoz var işte

milislerden birine kumanda eden.

saldırmak ve katletmek

haşhaş üretmek

ve döviz kalpazanlığından başka

birşey bilmeyen.

babasının giysilerini satardı

bir vakit

nikah yüzüğünü rehin bırakır

ölülerin dişlerini dahi

çalardı.

7.

bütün marifeti

tabancasıyla

kelimelerin tepesine ateş etmek olan

bir horoz var

mahallemizde.

8.

mahallemizde

asabi, zırdeli bir horoz var

haccac gibi konuşur bir gün

ve

me’mun gibi yürür kibirle

cami’nin minaresinden haykırak:

“beriyim ben noksanlıklardan,

beriyim kusurlardan

hem devletim ben

hem de kanun”

9.

nasıl gelecek bize bereketli yağmur?

nasıl yetişecek buğday?

hayır nasıl inecek üzerimize

ve bereket nasıl örtecek bizi?

allah’ın yönetmediği

horozun hükmettiği bir memlekette?

10.

ülkemizde

horozun biri gider, biri gelir

zulüm aynı zulümdür.

leninci hükümet gider

amerikancı saldırır

ezilen hep insandır.

11.

köyün pazarına uğradığı vakit horoz

kibirle, kabarık tuyleriyle

ve omuzlarında parıldayan hürriyet nişaniyle,

haykırır köyün bütün tavukları

hayranlıkla:

“ey efendimiz horoz! ”

“ey mevlamız horoz! ”

“ey milletin generali, ey meydanın kudretlisi!”

“sensin milyonlarca kadının sevgilisi”

“ihtiyacın var mı bir cariyeye?”

“ister misin bir hizmetçi?”

“peki ya masaj?”

12.

yönetici hikayeyi duyduğunda

boğazlanmasını emretti horozun, cellada

öfkeli bir sesle dedi ki:

“mahallenin veletlerinden bir velet

nasıl cüret eder benimle

iktidar kavgasına

nasıl cür’et eder bu horoz?

ben tek ve ortaksız iken?”

“bilir misiniz ben kimim?

kontrolistan devletinde oturan bir yurttaş

kahvede oturmaktan korkan bir yurttaş

fincanın karanlığından devlet çıkarsa diye

bu acaip devleti tanıyor musunuz?

orada güneşin doğması karara muhtaç

horozun ötmesi karara muhtaç

çiftlerin çocuk doğurma isteği

karara muhtaç

karar çıkmamışsa eğer

sevgilinin saçının rüzgârda uçuşmasını

engeller polis.

durum öyle pespaye ki kontrolistan devletinde

toprak tiksinir tohumdan

her kuş korkar öbür kuşlardan

karar sahibi de karara muhtaç

işte böyle bir devlet kontrolistan”

ben ulusal acı günlerinden geliyorum.

çirkinlikler zamanından.

bozgun diyarından.

korkmuş bir kuş gibi yazıyorum.

sürüp giden patlamalar arasında…

yalnız olduğumuzu mu sanıyorsunuz? 

bu boğazlanmış vatan, hanımefendi.

perdenin arkasında duruyor.

kolay mı sanıyorsun? 

bir kadının göğsüne yaslanmak…

odam dopdoluyken.

kurbanların cesetleriyle,

ve yoksulların gözleriyle.